این رشته برای افرادی مناسب است که علاقهمند به یادگیری موضوعات حقوقی هستند. افرادی که میخواهند رشته حقوق را به عنوان رشته تحصیلی خود انتخاب کنند، باید برای موفق شدن، قدرت استدلال، خلاقیت ذهنی و فن بیان خوبی داشته باشند. شاید افراد زیادی بتوانند مدرک کارشناسی حقوق را اخذ نمایند، اما در فعالیتهای حقوقی نتوانند موفق باشند؛ زیرا افراد موفق در علم حقوق، نباید صرفا به مباحثی که در دانشگاه تدریس میشود اکتفا کنند. یک دانشجوی حقوق برای اینکه در رشته خود موفق باشد، باید به ادبیات فارسی مسلط باشد، چون منطق حقوق علاوه بر اینکه شباهت زیادی به منطق ریاضی دارد، یک منطق اقناعی و خطابی نیز هست؛ بنابراین یک حقوقدان باید بتواند کسانی را که مورد خطاب او قرار میگیرند، با زبانی رسا قانع کند.
مباحث حقوقی، آمیخته با مباحث فقهی است و لذا کسانی که به فقه و اصول فقه علاقهمند هستند، راحتتر مباحث حقوقی را میآموزند. از آنجا که اکثر مشاغل حقوقی، پر از استرس است، اشخاصی که فشارهای روحی و روانی را نمیتوانند تحمل نمایند، در فعالیتهای حقوقی معمولا موفق نیستند.
گرایشهای رشته حقوق برای ادامه تحصیل چه هستند؟
رشته حقوق گرایشهای متعددی دارد. اکنون در کشور ما امکان ادامه تحصیل در برخی از این گرایشها فراهم است و امکان تحصیل در برخی از گرایشها فراهم نیست. امکان ادامه تحصیل در برخی از گرایشها نیز فقط در اندکی از دانشگاهها وجود دارد.
گرایش های اصلی این رشته، عبارتند از:
گرایش حقوق خصوصی: این گرایش شامل مجموعه قواعد حقوقی حاکم بر روابط افراد با یکدیگر است. در این گرایش، از قواعد حقوقی حاکم بر موضوعاتی همچون قراردادها، ازدواج و طلاق، ارث و وصیت و… بحث میشود. حقوق خصوصی قدیمیترین و پرطرفدارترین گرایش حقوق محسوب میشود.
گرایش حقوق جزا و جرمشناسی: این گرایش مجموعه قواعد حقوقی حاکم بر جرایم و مجازاتهاست. در این گرایش از قواعد حقوقی حاکم بر جرایمی همچون قتل، ضرب و جرح، توهین، سرقت و… و همچنین و مجازاتهای این جرایم همچون اعدام، شلاق، زندان، جزای نقدی و… بحث میشود.
گرایش حقوق عمومی: این گرایش شامل مجموعه قواعد حقوقی حاکم بر روابط مردم و حکومت با یکدیگر و همچنین روابط نهادهای عمومی با یکدیگر است. در این گرایش از موضوعاتی همچون وظایف سازمانها و نهادهای حکومتی، قواعد حقوقی مربوط به اداره حکومت، انتخابات و… بحث میشود.
گرایشهای فرعی رشته حقوق بسیار متعدد است؛ برخی از این گرایشها عبارت است از:
گرایش حقوق بینالملل: این گرایش مجموعه قواعد حقوقی حاکم بر روابط بین کشورها است. در این گرایش از موضوعاتی همچون قراردادهای بین المللی، سازمانهای بین المللی و… بحث میشود.
گرایش حقوق بشر: این گرایش شامل مجموعه قواعد حقوقی حاکم بر انسانها به دلیل انسان بودنشان و فارغ از احوال متغیر اجتماعی یا میزان قابلیتهای فردی ایشان است. در این گرایش از موضوعاتی همچون حق انسانها بر سلامتی، حق انسانها بر آزادی، ممنوعیت شکنجه و… بحث میشود.
گرایش مالکیت فکری: این گرایش شامل مجموعه قواعد حقوقی حاکم بر حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی، هنری و فکری و… است. در این گرایش از موضوعاتی همچون حقالتألیف، حق معنوی، حق اختراع، سرقفلی، حق تاجران و صنعتگران بر علائم تجاری و اسرار تجاری و… بحث میشود.
در کشور ایران، رشته حقوق گرایشهای دیگری هم دارد، اما تعداد دانشگاههایی که این گرایشها را ارائه میدهند، بسیار کم است. برخی از این گرایشها عبارتند از: حقوق خانواده، حقوق نفت و گاز، حقوق ارتباطات، حقوق اقتصادی، حقوق محیط زیست و… .
مهمترین دروس دانشگاهی رشته حقوق چه هستند؟
مهمترین دروس رشته حقوق در مقطع کارشناسی عبارتند از:
حقوق اساسی 2 و 3
حقوق مدنی؛ حقوق مدنی (1-8) که همگی مهم و کاربردی است، اما در این میان، حقوق مدنی 3 اهمیت و کاربرد ویژهای دارد. حقوق مدنی 3 به قواعد عمومی حاکم بر قراردادها میپردازد.
حقوق جزای عمومی 1 و 2
حقوق جزای اختصاصی 1 و 2 و 3 و 4
آیین دادرسی مدنی 1 و 2
آیین دادرسی کیفری 1 و 2
حقوق تجارت
متون فقه و اصول فقه
فارغ التحصیل رشته حقوق در چه کارها و صنایعی میتواند شاغل شود؟
فارغ التحصیلان و دانش آموختگان رشته حقوق، به صورت تخصصی معمولا متصدی یکی از مشاغل و مناصب ذیل میشوند:
قضاوت، وکالت، سردفتری، مشاور حقوقی شرکت های خصوصی و دولتی، نماینده حقوقی نهادهای دولتی، کارشناس حقوقی سازمانها و نهادهای مختلفی همچون دفاتر خدمات قضایی، تدریس در دانشگاهها، عضویت در هیات علمی دانشگاهها و پژوهشگاهها، جذب به عنوان پژوهشگر در پژوهشگاهها و سایر مراکز پژوهشی و… .
علاوه بر مشاغل فوقالذکر، فارغالتحصیلان رشته حقوق، در قسمتهای مختلفی از سازمانها و ادارات دولتی مشغول به فعالیت هستند.
بازار کار رشته حقوق به چه صورت است؟
بازار کاری رشته حقوق نسبتا خوب است و فرصت شغلی گستردهای پیش روی فارغالتحصیلان این رشته وجود دارد.
رشته حقوق در کشور ایران، نسبت به سایر رشتههای علوم انسانی، بازار کار بهتری دارد و در آزمونهای استخدامی که سالانه برگزار میشود، ظرفیت قابل توجهی برای فارغالتحصیلان این رشته در نظر گرفته میشود. کشور ما در حال حاضر نیاز مبرمی به فارغالتحصیلان برخی گرایشهایی مانند حقوق نفت و حقوق ارتباطات دارد. به ندرت میتوان کسی را یافت که فارغالتحصیل ارشد یا دکتری رشته حقوق باشد و هنوز شاغل نشده باشد.
یکی از مشاغل اصلی که دانشجویان حقوق به آن علاقهمند هستند، وکالت است. در سالهای گذشته، ظرفیت پذیرش وکیل از سوی کانون وکلا محدود شد، اما مرکز مشاوران قوه قضائیه این ضعف کانون وکلا را مرتفع نمود و سالانه اقدام به جذب تعداد قابل توجهی وکیل میکند. همچنین قوه قضائیه که با کمبود قاضی مواجه است، سالانه تعداد قابل توجهی از فارغالتحصیلان رشته حقوق را برای تصدی منصب قضا جذب میکند.
امکان ادامه تحصیل در رشته حقوق در داخل ایران چگونه است؟
فرصت و شرایط کافی برای اینکه دانشجویان کارشناسی بتوانند تحصیلات خود را در مقطع ارشد و پس از آن در مقطع دکتری ادامه دهند وجود دارد. ظرفیت پذیرش دانشجو برای مقطع ارشد و دکتری رشته حقوق بالاست و حتی این ظرفیت به صورت سالانه افزایش مییابد و تعداد قابل زیادی از متقاضیان وارد مقطع ارشد و دکتری حقوق می شوند.
تعداد زیادی از دانشگاهها دارای مقطع ارشد و دکتری حقوق هستند و از این جهت ادامه تحصیل در رشته حقوق چندان با مشکلاتی همچون کمبود ظرفیت یا بُعد مسافت همراه نیست.
مشاهده سرفصل ها و دروس این رشته در موسسه آموزش عالی خرد بوشهر