رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی مناسب چه کسانی است؟
در حال حاضر، دو رشته مستقل، در مقطع کارشناسی، در حوزه صنایع غذایی، ارائه میشوند و دانشجو میپذیرند. رشته اول، با عنوان «علوم و صنایع غذایی» و کد ردیف رشته 40 شناخته میشود. این رشته در زیرگروه یک گروه آزمایشی تجربی قرار دارد و پذیرش آن به صورت کشوری است.
رشته دوم، با عنوان «علوم و مهندسی صنایع غذایی (کشاورزی)» و کد ردیف رشته 106، شناسایی میشود. این رشته در زیرگروه ۵ گروه آزمایشی تجربی قرار دارد و پذیرش آن به صورت قطبی است. در این نوشتار، هر دوی این رشتهها را معرفی میکنیم، هرچند، موضوع بحث آن، بیشتر بر رشته دوم، یعنی علوم و مهندسی صنایع غذایی است. لطفا به تشابه اسم رشتهها دقت کنید.
رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی، یکی از شاخههای گروه کشاورزی است که هدف اصلی آن، تولید، برداشت و فراوری مواد خام گیاهی و دامی و حفظ کیفیت آنها تا رسیدن به دست مصرفکننده است. این رشته، سرشار از درسهای حفظی و محاسباتی است که بیشتر آنها با زیست و شیمی مرتبط هستند و با دنیایی از اصطلاحات علمی و اسامی تخصصی سر و کار دارد که ورود به آن، نیازمند داشتن مهارت کافی در زبان انگلیسی است.
پس اگر
حوصله ساعات طولانی کار در کارخانهها را دارید.
به نکات ظریف بهداشتی، اهمیت میدهید.
به کار گروهی علاقمند هستید.
از توان جسمی مناسب برخوردارید.
به جزئیات، دقت میکنید.
حوصله محاسبات سنگین، یادگیری انواع نرم افزارها و طرز کار دستگاههای پیچیده آزمایشگاهی را دارید.
عاشق زیست و شیمی هستید.
در زبان انگلیسی، مهارت کافی را دارید.
رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی، به احتمال زیاد، انتخاب مناسبی برای شماست.
گرایشهای رشته مهندسی صنایع غذایی برای ادامه تحصیل چه هستند؟
رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی، پیشتر، به عنوان یکی از گرایشهای مجموعه مهندسی کشاورزی، شناخته میشد. اما در سالهای اخیر، به صورت یک رشته مستقل دانشگاهی، عرضه میشود. در مقاطع تحصیلی بالاتر، این رشته، خود به گرایشهای متنوعتری تقسیم میشود که در دانشگاههای وابسته به وزارت علوم و دانشگاههای علوم پزشکی، دانشجو میپذیرند. در مورد دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، گرایشهای رشته علوم و صنایع غذایی، در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا، عبارتند از:
مهندسی صنایع غذایی.
دانشآموختگان این گرایش پرطرفدار، که اغلب با عنوان «مهندسان صنعت غذا» شناخته می شوند، در زمینه مدلسازی و بهینهسازی فرایندهای غذایی و تجهیزات صنایع غذایی، مهارتهای فراوانی کسب میکنند.
شیمی مواد غذایی.
تمرکز این گرایش، بر تحقیقات بنیادی و توسعهای مرتبط با فرایندهای تولید و بستهبندی مواد غذایی است.
زیست فناوری مواد غذایی.
دانشجویان این گرایش، میآموزند که چگونه از تکنیکهای زیست فناوری، در ایجاد بو و مزه و تغییر بافت مواد غذایی خام، استفاده کنند. این گرایش، یکی از شاخههای نوین علوم و صنایع غذایی به شمار میرود.
فناوری مواد غذایی.
دانشآموختگان این گرایش، در طراحی تجهیزات و ماشینهای فراوری مواد غذایی و همچنین در برنامهریزی و توسعه خطوط تولید و سامانه های صنایع غذایی، مهارتهای لازم را کسب میکنند.
همانطور که گفتیم، رشته علوم و صنایع غذایی، در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا، در دانشگاههای وابسته به وزرات بهداشت نیز ارائه میشود. در مورد دانشگاههای وابسته به وزارت بهداشت، گرایشهای رشته علوم و صنایع غذایی، در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا، عبارتند از:
بهداشت و ایمنی مواد غذایی
کنترل کیفی و بهداشت
میکروبشناسی مواد غذایی
علوم و صنایع غذایی
مهمترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی صنایع غذایی چه هستند؟
علاوه بر درسهای پایه و عمومی که تقریبا بین همه رشتهها در مقطع کارشناسی، یکسان هستند، رشته مهندسی صنایع غذایی، به عنوان یکی از شاخههای مهندسی شیمی، از یک سو و یکی از زیرگروههای مجموعه مهندسی کشاورزی، از سوی دیگر، دربرگیرنده درسهای تخصصی این رشته است که مهمترین آنها در جدول زیر، آورده شدهاند.
ردیف |
درس | ردیف | درس |
1 | کشاورزی عمومی | 16 | باغبانی عمومی |
2 | دامپروری عمومی | 17 | زراعت عمومی |
3 | طرح آزمایشهای کشاورزی 1 | 18 | میکروبیولوژی عمومی |
4 | فیزیولوژی پس از برداشت | 19 | میکروبیولوژی مواد غذایی |
5 | عملیات میکروبیولوژی مواد غذایی | 20 | شیمی مواد غذایی 1و2 |
6 | اصول محاسبات صنایع غذایی | 21 | تجزیه مواد غذایی |
7 | اصول نگهداری مواد غذایی | 22 | ترمودینامیک مواد غذایی |
8 | مبانی مهندسی صنایع غذایی | 23 | تکنولوژی گوشت |
9 | صنایع شیلات | 24 | تکنولوژی روغن |
10 | تکنولوژی غلات | 25 | تکنولوژی لبنیات |
11 | عملیات تکنولوژی لبنیات | 26 | کنسرو سازی |
12 | تکنولوژی قند | 27 | بسته بندی مواد غذایی |
13 | صنایع آشامیدنیها | 28 | عملیات واحد در مهندسی صنایع غذایی |
14 | اصول طراحی کارخانجات صنایع غذایی | 29 | تغذیه |
15 | کنترل کیفیت مواد غذایی | 30 |
پروژه |
فارغ التحصیل رشته مهندسی صنایع غذایی در چه کارها و صنایعی میتواند شاغل شود؟
با این تعریف، میتوان حدس زد که مهندسان علوم و مهندسی صنایع غذایی، در زمینههای عملیات تبدیل مواد غذایی، نگهداری محصولات کشاورزی، کنترل کیفیت، کمک به طراحی و بهینه سازی خطوط تولید در کارخانهها، هدایت و نظارت مسئولیت فنی واحدهای تولید فرآورده های مختلف غذایی فعالیت می کنند.
زمینههای تخصصی حرفهای دانشآموختگان گرایشهای مختلف صنایع غذایی، عبارتند از:
آشنایی با مبانی علوم پایه، علوم تخصصی شیمی، بیوشیمی و بیوتکنولوژی مواد غذایی
آشنایی تئوری و عملی با دروس تخصصی فرایندهای تبدیل، نگهداری و بستهبندی مواد غذایی
طراحی کارخانه و واحدهای فراوری و تبدیل مواد غذایی
فرمولاسیون و نوآوری در ساخت محصولات جدید، فرآیند و تجهیزات به منظور ایجاد افزایش ارزش افزوده در زنجیره غذایی
استفاده بهینه از ضایعات کشاورزی و فراوردههای جانبی واحدهای صنایع غذایی.
افزایش تخصص مهارت در زمینههای ایجاد و بهبود کیفیت ایمنی و سلامت مواد غذایی
توسعه راههای افزایش ایمنی و سلامت مواد غذایی در زنجیره تولید.
دانشآموختگان این رشته، اغلب، به عنوان مسئول فنی یا مسئول کنترل کیفی، در کارخانجات صنایع غذایی یا آزمایشگاههای مرتبط با آنها مشغول به کار میشوند.
به عنوان مثال، دانشآموختگان گرایش فناوری صنایع غذایی میتوانند در هریک از موقعیتهای شغلی زیر، به ارائه خدمت بپردازند.
کارشناس طراح تجهیزات و ماشین های فرآوری مواد غذایی
مسئول فنی خطوط و کارخانه های تولید مواد غذایی
کارشناس متخصص برای کمک در امر برنامهریزی و توسعه خطوط تولید و سامانههای صنایع غذایی
کارشناس برای همکاری و کمک در امر آموزش و پژوهش
توجه داشته باشید، حجم عمدهای از درسهای کلیدی و کاربردی در این رشته، در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی، عرضه میشود. بنابراین، بدیهی است که دانشآموختگان این مقاطع، در مقایسه با فارغالتحصیلان مقطع کارشناسی، از شانس بسیار بالاتری برای به دست آوردن موقعیتهای شغلی، برخوردار هستند.
بازار کار رشته مهندسی صنایع غذایی به چه صورت است؟
امروزه، با توجه به این تغییر سبک زندگی، کارخانههای متعددی در زمینه مواد غذایی، تاسیس شدهاند و تعداد آنها، همواره روبه افزایش است. این یعنی بازارکار علوم و مهندسی صنایع غذایی، رو به رشد است و برای دانشآموختگان این رشته، میتوان آینده مناسبی را پیشبینی کرد.
اکیدا توصیه میکنیم دانشجویان رشته مهندسی صنایع غذایی، در دوران تحصیل خود، با دانشجویان رشتههای دیگر آموزشی، در ارتباط باشند. چنین تعاملی، دانشجویان را با پتانسیلی که در دیگر رشتهها، برای حل مسائل، نهفته است، آشنا میسازد. به بیان دیگر، به آنها یاد میدهد که از زاویههای مختلفی به یک موضوع، نگاه کنند. این مهارت، کلید حل بسیاری از مشکلات، در حوزههای مختلف کاری است.
مشاهده سرفصل ها و دروس این رشته در موسسه آموزش عالی خرد بوشهر